Lễ thượng đăng là gì và tại sao lại là nghi thức “bất di bất dịch” trong các đám cưới tại miền Nam và miền Tây? Trong bài viết này, chuyên gia Wedding Planner Ngọc Bùi (Co-Founder TIFF Wedding Planner) sẽ cùng tìm hiểu chi tiết quy trình lễ thượng đăng là gì, cách chuẩn bị lễ vật và bí quyết để thực hiện nghi thức này một cách trang trọng, suôn sẻ nhất.
Lễ thượng đăng là gì?
Khái niệm
Lễ thượng đăng (thường được gọi dân dã là Lễ lên đèn) là nghi thức thắp đôi nến (đèn) lớn trên bàn thờ gia tiên trong ngày cưới. “Thượng” nghĩa là đưa lên cao, “Đăng” nghĩa là đèn. Đây là khoảnh khắc đôi trẻ cùng nhau thắp lên ngọn lửa thiêng trước sự chứng kiến của tổ tiên và hai họ.
Trong dân gian, lễ thượng đăng còn được gọi bằng nhiều tên khác như lễ lên đèn, lễ thắp nến, hay thắp nến long phụng – tùy theo cách gọi và phong tục của từng vùng.
Bối cảnh xuất hiện
Lễ thượng đăng xuất hiện phổ biến trong phong tục cưới hỏi miền Nam và miền Tây, nơi các nghi thức gia tiên được coi trọng như một lời trình báo chính thức với tổ tiên về việc kết duyên của con cháu.
Nghi thức này đặc biệt phổ biến và quan trọng trong phong tục cưới hỏi của người miền Nam và miền Tây. Nếu người miền Bắc chú trọng vào mâm lễ vật thì người miền Nam lại coi trọng đôi nến “Long – Phụng” như một lời cam kết sắt son. Trong đám cưới hiện đại, do ảnh hưởng của lối sống tối giản và timeline gấp rút, lễ thượng đăng có xu hướng được lược giản hoặc biến tấu, nhưng vẫn giữ phần cốt lõi là nghi thức thắp đôi đèn mang ý nghĩa thiêng liêng.
Ý nghĩa lễ thượng đăng
Ý nghĩa biểu tượng
- Sự gắn kết: Ngọn lửa tượng trưng cho hơi ấm và sự sống. Việc hai người cùng thắp đèn thể hiện sự đồng lòng, hòa hợp và cam kết cùng nhau xây dựng tổ ấm.
- Hình ảnh Long – Phụng: Đôi nến thường được chạm khắc hình rồng (Long) và phượng (Phụng) – biểu tượng của sự cân bằng âm dương, sung túc và viên mãn trong đời sống vợ chồng.
Ý nghĩa với gia đình
Về mặt nghi lễ, lễ thượng đăng là hành động trình báo với tổ tiên, xin ông bà chứng giám cho hôn sự của con cháu. Đây cũng là khoảnh khắc trang trọng, giúp không khí lễ gia tiên trở nên thiêng liêng và đậm chất truyền thống hơn.
Lễ thượng đăng diễn ra khi nào, ở đâu?
Thời điểm phổ biến
Nghi thức này diễn ra trong Lễ Gia Tiên. Thông thường, nó được thực hiện ngay sau khi nhà trai trao lễ vật và trước khi đôi bạn trẻ thực hiện nghi thức thắp hương.
Lưu ý: Nếu gia đình gộp lễ Hỏi và lễ Cưới vào một ngày, chuyên gia khuyên bạn chỉ nên thực hiện lễ lên đèn một lần duy nhất vào ngày rước dâu để giữ trọn ý nghĩa.
Địa điểm & người thực hiện
Địa điểm: Ngay tại bàn thờ gia tiên của nhà gái (trong lễ rước dâu) và nhà trai (trong lễ nhập trạch).
Người thực hiện: Thông thường là đại diện chủ hôn (người lớn tuổi có uy tín) sẽ thắp nến trước rồi trao cho cô dâu chú rể đặt lên chân nến. Hiện nay, các Wedding Planner thường hỗ trợ chuẩn bị để đảm bảo mọi thứ diễn ra trơn tru.
Chuẩn bị lễ thượng đăng (checklist)
Để nghi lễ diễn ra suôn sẻ, bạn cần chuẩn bị các hạng mục sau:
Lễ vật & dụng cụ
- Đôi nến (đèn): Chọn loại nến Long Phụng màu đỏ (hoặc hồng/vàng tùy vùng), kích cỡ vừa vặn với chân nến trên bàn thờ.
- Chân nến/Khay đựng: Cần chắc chắn, được lau chùi sáng bóng.
- Bật lửa/Diêm: Luôn chuẩn bị ít nhất 2 cái dự phòng để tránh sự cố hết ga giữa chừng.
- Không gian: Khu vực bàn thờ phải gọn sạch, an toàn. Cần tắt bớt quạt hoặc điều hòa hướng thẳng vào bàn thờ để tránh nến bị tắt.
Nhân sự & thời lượng
- Phân vai rõ ràng: Ai là người châm lửa, ai là người hướng dẫn cô dâu chú rể đặt nến.
- Thời lượng: Nghi thức này nên diễn ra gói gọn trong 3 – 7 phút để đảm bảo đúng tiến độ của timeline đám cưới.
Quy trình lễ thượng đăng (bản tối giản)
Dưới đây là các bước chuẩn mà TIFF thường tư vấn cho khách hàng:
Dẫn nghi thức: Người chủ hôn hoặc MC giới thiệu về ý nghĩa của lễ lên đèn.
Thắp nến: Người lớn (hoặc chú rể) châm lửa cho đôi nến. Ngọn lửa phải cháy đều và sáng.
Đặt nến: Cô dâu và chú rể mỗi người cầm một cây nến (hoặc cùng cầm chân nến) đặt trang trọng lên bàn thờ gia tiên theo vị trí “Tả Phụng – Hữu Long”.
Bái lạy: Sau khi nến đã yên vị, đôi bạn trẻ thực hiện nghi thức thắp hương và bái lạy tổ tiên theo nếp nhà.
Lưu ý xử lý sự cố (Phòng tránh rủi ro)
An toàn cháy nổ: Chú ý tà áo dài của cô dâu và rèm cửa trang trí xung quanh bàn thờ.
Nến tắt/Cháy lệch: Nếu nến vô tình tắt do gió, hãy bình tĩnh chậm lại. Bạn không nên quá áp lực về mặt tâm linh mà hãy coi đó là sự cố kỹ thuật nhỏ để giữ tâm lý thoải mái.
Phân biệt lễ thượng đăng và lễ gia tiên
Điểm dễ nhầm
Cả lễ thượng đăng và lễ gia tiên đều diễn ra trước bàn thờ gia tiên, có sự tham gia của cô dâu – chú rể và người lớn trong gia đình, nên rất dễ bị nhầm lẫn là một nghi thức.
Khác nhau cốt lõi
- Lễ gia tiên tập trung vào việc thắp hương, khấn vái và chính thức ra mắt tổ tiên.
- Lễ thượng đăng là nghi thức thắp đôi nến hoặc đèn, mang tính biểu tượng về hôn nhân và sự khởi đầu.
Hai nghi lễ này có thể diễn ra liền nhau nhưng không hoàn toàn giống nhau về ý nghĩa.
Có nên làm lễ thượng đăng không?
Khi nên giữ: Lễ thượng đăng phù hợp khi gia đình coi trọng truyền thống, có đủ thời gian và không gian tổ chức. Với những cặp đôi mong muốn một khoảnh khắc nghi lễ trang trọng, mang đậm bản sắc văn hóa, đây là nghi thức rất đáng giữ lại.
Khi nên tinh gọn hoặc lược bỏ: Trong trường hợp timeline gấp, địa điểm khó thực hiện hoặc gia đình không có phong tục này, lễ thượng đăng có thể được tinh gọn hoặc lược bỏ. Giải pháp dung hòa thường là thực hiện phiên bản rút gọn, mang tính tượng trưng hoặc gộp chung vào lễ gia tiên.
FAQs
Lễ thượng đăng có bắt buộc không?
Không bắt buộc theo pháp luật, nhưng là “luật bất thành văn” trong phong tục miền Nam để buổi lễ thêm vẹn tròn.
Làm lễ thượng đăng ở nhà gái hay nhà trai?
Thường làm ở cả hai nhà khi thực hiện lễ gia tiên.
Nên làm trong lễ hỏi hay lễ cưới nếu gộp ngày?
Thông thường nên thực hiện trong lễ cưới để tránh trùng lặp nghi thức.
Nếu nến tắt giữa chừng thì xử lý sao để đẹp lòng hai họ?
Không sao cả. Hãy nhanh chóng che gió và thắp lại một cách bình tĩnh nhất.
Có thể thay nến thật bằng nến điện/đèn trang trí không?
Có thể dùng để trang trí, nhưng với nghi thức thượng đăng chính thức, nến thật vẫn mang lại cảm giác thiêng liêng và đúng phong tục hơn.
TIFF Wedding Planner – Đơn vị Wedding Planner uy tín, chất lượng hàng đầu Việt Nam
TIFF Wedding Planner là đơn vị Wedding Planner uy tín hàng đầu Việt Nam, chuyên tư vấn và tổ chức trọn gói các nghi lễ cưới hỏi truyền thống lẫn hiện đại. Với đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm và am hiểu phong tục từng vùng miền, TIFF giúp các cặp đôi thực hiện lễ thượng đăng, lễ gia tiên và toàn bộ nghi thức cưới một cách đúng chuẩn – tinh tế – trọn vẹn ý nghĩa.
Kết luận
Lễ thượng đăng không chỉ là một nghi thức truyền thống mà còn là biểu tượng cho sự khởi đầu của hôn nhân bền vững, hòa hợp và ấm áp. Việc hiểu đúng và áp dụng linh hoạt lễ thượng đăng sẽ giúp đám cưới vừa giữ được nét văn hóa truyền thống, vừa phù hợp với nhịp sống hiện đại ngày nay.
Nếu bạn đang băn khoăn không biết có nên giữ nghi thức này hay không, hãy để TIFF Wedding Planner đồng hành và tư vấn giải pháp phù hợp nhất cho ngày trọng đại của bạn.
Liên hệ với chúng tôi để được tư vấn:
– Hotline: 0836 888 099
– Fanpage: https://web.facebook.com/tiffanyweddingevents
– Website: https://tiff.vn/
